Το πρώτο αεροσκάφος General Dynamics F-16 Fighting Falcon που έλαβε η Ουκρανία απογειώθηκε την Ημέρα της Ουκρανικής Πολεμικής Αεροπορίας, 4 Αυγούστου 2024, στο Unspecified της Ουκρανίας. Στην εκδήλωση για την Ημέρα της Ουκρανικής Πολεμικής Αεροπορίας με τη συμμετοχή του Προέδρου της Ουκρανίας Βλαντιμίρ Ζελένσκι, παρουσιάστηκαν τα πρώτα αεροσκάφη General Dynamics F-16 Fighting Falcons που παρέλαβε η Ουκρανία. (Φωτογραφία Vitaly Nosach/Global Images Ukraine μέσω Getty Images)
Vitaly Nosach | Παγκόσμιες εικόνες Ουκρανία | Getty Images
Με την εκλογή του Ντόναλντ Τραμπ και τις νίκες των Ρεπουμπλικανών και στα δύο σώματα του Κογκρέσου, ο κίνδυνος των Ηνωμένων Πολιτειών να περικόψουν τη χρηματοδότηση προς την Ουκρανία γίνεται πραγματική πιθανότητα, εγείροντας ανησυχίες μεταξύ των Ευρωπαίων ηγετών για το πώς θα επηρεάσει τη συνεχιζόμενη σύγκρουση.
Ο Τραμπ είχε δηλώσει προηγουμένως ότι θα τερμάτιζε τον πόλεμο στην Ουκρανία εντός 24 ωρών και επέκρινε ανοιχτά τη χρηματοδότηση της κατεστραμμένης από τον πόλεμο χώρα μαζί με τους συντηρητικούς Ρεπουμπλικάνους νομοθέτες που παραλίγο να μπλοκάρουν ένα κρίσιμο πακέτο βοήθειας τον Απρίλιο του τρέχοντος έτους. Την Κυριακή, ο Τραμπ είπε στην εκπομπή «Meet the Press» του NBC ότι η Ουκρανία «ενδεχομένως» θα λάβει λιγότερη στρατιωτική βοήθεια μετά την ανάληψη των καθηκόντων του.
Ωστόσο, σύμφωνα με ειδικούς που μίλησαν στο CNBC, υπάρχει λόγος να πιστεύεται ότι η Ευρώπη, η οποία είναι ο μεγαλύτερος δωρητής της Ουκρανίας, θα μπορούσε να καλύψει το έλλειμμα εάν οι ΗΠΑ αποσύρουν ή περιορίσουν τη χρηματοδότηση.
Βοήθεια στην Ουκρανία
Για να διατηρήσει τη στρατιωτική της εκστρατεία, η Ουκρανία βασίζεται στη στρατιωτική και οικονομική βοήθεια από διεθνείς εταίρους, ιδιαίτερα τις Ηνωμένες Πολιτείες και την Ευρώπη.
Η Ευρώπη έχει δεσμεύσει 241 δισεκατομμύρια ευρώ (255 δισεκατομμύρια δολάρια) σε βοήθεια, ενώ οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν συνεισφέρει 119 δισεκατομμύρια ευρώ, σύμφωνα με το Ukraine Aid Tracker του Ινστιτούτου Οικονομικών του Κιέλου, το οποίο παρακολουθεί τη χρηματοδότηση για την Ουκρανία από τον Ιανουάριο του 2022 έως τον Οκτώβριο του 2024. Από αυτό το ποσό, η Ευρώπη έχει ήδη διαθέσει 125 δισεκατομμύρια ευρώ και οι Ηνωμένες Πολιτείες – 88 δισεκατομμύρια ευρώ.
Τόσο η Ευρώπη όσο και οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν παράσχει “συγκρίσιμα ποσά στρατιωτικής βοήθειας”, δήλωσε στο CNBC ο Pietro Bomprezzi, διευθυντής έργου για το Ukraine Support Tracker.
Ως ο μεγαλύτερος δωρητής και γείτονας της Ουκρανίας, η Ευρώπη θα αντιμετωπίσει το μεγαλύτερο κόστος εάν λήξει η βοήθεια των ΗΠΑ και δεν ανανεωθεί υπό τον Τραμπ. Στο τελευταίο δελτίο τύπου του tracker, που δημοσιεύθηκε την περασμένη εβδομάδα, ο Christophe Trebesch, επικεφαλής του Ukraine Support Tracker, δήλωσε: «Με την τρέχουσα χρηματοδότηση να πλησιάζει στο τέλος, όλα τα βλέμματα είναι τώρα στραμμένα στη νέα κυβέρνηση των ΗΠΑ και στην προθυμία της να στηρίξει την Ουκρανία».
Θα μπορέσει η Ευρώπη να καλύψει αυτό το κενό;
Οι Ευρωπαίοι ηγέτες έχουν συγκεντρωθεί πολλές φορές μετά τις εκλογές για να συγκεντρώσουν την υποστήριξη προς την Ουκρανία, με πολλές χώρες να διπλασιάζουν τις δεσμεύσεις τους.
Η Γερμανία, η οποία είναι ο μεγαλύτερος Ευρωπαίος χορηγός της Ουκρανίας, έχει επανειλημμένα επιβεβαιώσει την υποστήριξή της στην Ουκρανία και υποσχέθηκε περαιτέρω στρατιωτική βοήθεια κατά τη διάρκεια μιας αιφνιδιαστικής επίσκεψης στο Κίεβο την περασμένη εβδομάδα: «Η Ουκρανία μπορεί να βασιστεί στη Γερμανία», δήλωσε ο Γερμανός Καγκελάριος Όλαφ Σολτς.
Ο Ούγγρος πρωθυπουργός Βίκτορ Όρμπαν, ο οποίος έχει επανειλημμένα μπλοκάρει τη χρηματοδότηση της ΕΕ για την Ουκρανία, έδωσε διαφορετικό τόνο τον περασμένο μήνα, λέγοντας ότι η Ευρώπη δεν θα μπορέσει να καλύψει το οικονομικό κενό εάν οι ΗΠΑ διακόψουν τη βοήθεια.
Όμως, σύμφωνα με αναλυτές που μίλησαν στο CNBC, η Ευρώπη μπορεί να καλύψει τα κενά και έχει πολλούς τρόπους να το κάνει.
Στην τελευταία του ενημέρωση στις 5 Δεκεμβρίου, η Ukraine Support Tracker είπε ότι η χρήση κερδών από παγωμένα ρωσικά περιουσιακά στοιχεία που είναι «κυρίως διαθέσιμα σε ευρωπαίους χορηγούς» «θα μπορούσε να τους βοηθήσει να αντισταθμίσουν την απώλεια κεφαλαίων των ΗΠΑ στο μέλλον».
Ο Jacob Funk Kirkegaard, ανώτερος συνεργάτης στη δεξαμενή σκέψης Bruegel των Βρυξελλών, είπε στο CNBC ότι «η αντιστάθμιση της οικονομικής στήριξης των ΗΠΑ προς την Ουκρανία θα ήταν πολύ εύκολη για την ΕΕ» χρησιμοποιώντας εργαλεία όπως νέο κοινό χρέος, διμερείς δωρεές και κατάσχεση 250 δισεκατομμυρίων ευρώ παγωμένων ρωσικών περιουσιακά στοιχεία και την παράδοση της Ουκρανίας τους.
Ο Nigel Gould-Davies, ανώτερος συνεργάτης για τη Ρωσία και την Ευρασία στο Διεθνές Ινστιτούτο Στρατηγικών Μελετών, είπε ότι η κατάσχεση και η διανομή παγωμένων ρωσικών περιουσιακών στοιχείων θα ήταν μια «αλλαγή του παιχνιδιού». Ενώ το δάνειο των 50 δισεκατομμυρίων δολαρίων της G7 με πληρωμές τόκων σε ρωσικά περιουσιακά στοιχεία είναι ένα μικρό βήμα προς αυτή την κατεύθυνση, η ΕΕ μπορεί να κάνει περισσότερα, καθώς έχει τον πλήρη έλεγχο αυτών των περιουσιακών στοιχείων.
«Ξαφνικά, αν [the G7] Εάν είχε τη θέληση να το κάνει, θα μπορούσε να δώσει ένα τεράστιο μέρος των χρημάτων στον επιτιθέμενο και να το χρησιμοποιήσει για να υπερασπιστεί την Ουκρανία», είπε ο Gould-Davies. Ο κύριος λόγος που δεν έγινε αυτό ήταν λόγω των φόβων ορισμένων μελών της ΕΕ για τις οικονομικές επιπτώσεις, πρόσθεσε.
Υπάρχουν άλλοι τρόποι με τους οποίους η Ευρώπη μπορεί να καλύψει τα κενά. Ο Kirkegaard ανέφερε το δανικό μοντέλο χρηματοδότησης της Ουκρανίας: αντί να στέλνουν όπλα δυτικής κατασκευής, τα οποία είναι πιο ακριβά στην παραγωγή, οι χώρες θα μπορούσαν να χρηματοδοτήσουν άμεσα το ουκρανικό στρατιωτικό-βιομηχανικό συγκρότημα.
Ο Kirkegaard σημειώνει ότι ακόμη και αν αποσυρθούν κρίσιμα αμερικανικά όπλα, θα μπορούσαν να αγοραστούν: οι ευρωπαϊκές χώρες θα μπορούσαν να συνάψουν εμπορική συμφωνία, όπως έκανε η Κίνα το 2018, και να συμφωνήσουν να αγοράσουν προϊόντα αμερικανικής κατασκευής, σε αυτήν την περίπτωση όπλα για προμήθεια στην Ουκρανία το ανταλλαγή για μειώσεις δασμών.
Το πόσα θα ξοδέψει η Ευρώπη για να υπερασπιστεί τον εαυτό της και την Ουκρανία είναι «εξ ολοκλήρου πολιτική επιλογή», είπε ο Gould-Davies.
Το ορίζει ως ισορροπία πόρων έναντι ισορροπίας αποφασιστικότητας: ισορροπία πόρων υπέρ της Ευρώπης, αλλά ισορροπία αποφασιστικότητας υπέρ της Ρωσίας: εάν η Ευρώπη έχει την πολιτική βούληση να εκμεταλλευτεί το πλεονέκτημά της στους πόρους, η άμυνα της Ουκρανίας θα μπορούσε να ενισχυθεί σημαντικά.
Τι θα συμβεί αν όχι;
Ο Μαξ Μπέργκμαν, διευθυντής του προγράμματος Ευρώπη, Ρωσία και Ευρασία στο Κέντρο Στρατηγικών και Διεθνών Μελετών, είπε στο CNBC ότι ενώ οι ευρωπαϊκές χώρες πιθανότατα θα αυξήσουν τη βοήθεια σε περίπτωση αποχώρησης των στρατευμάτων των ΗΠΑ, «δεν είναι σαφές εάν η Ουκρανία μπορεί να επιβιώσει από το χάσμα μεταξύ το τέλος της βοήθειας των ΗΠΑ και η συσσώρευση της ευρωπαϊκής αμυντικής παραγωγής».
Εάν η Ευρώπη δεν αυξήσει τη βοήθειά της σε περίπτωση αποχώρησης των αμερικανικών στρατευμάτων, η Ουκρανία θα χάσει τον πόλεμο: «Ο κίνδυνος είναι ότι θα δούμε στο Κίεβο το 2026 αυτό που είδαμε στην Καμπούλ το 2021 – στρατιωτική κατάρρευση που οδηγεί στο τέλος της Ουκρανίας και της ουκρανικής δημοκρατίας».
Διόρθωση: Αυτή η ιστορία έχει ενημερωθεί για να διορθώσει την ορθογραφία των ονομάτων των Nigel Gould-Davies και Max Bergmann.